21 ماهگی
21 ماهگی ورود كوچولو به بيست و يكمين ماه از زندگي، سرفصل جديدي در زندگي او و والدينش محسوب مي‌شود. نوپا در اين سن مفاهيم متنوع و جالبي را آموخته و به تمرين مهارت‌ها مي‌پردازد.
اكنون كوچولو توانايي بيشتري براي ترسيم خطوط عمودي و ربط دادن آنها پيدا كرده است. اكثر كودكان در اين سن به ابزار و اشياي كوچك علاقه‌مند هستند چرا كه آنها قادر هستند اجسام سبك و كوچك را برداشته و خم كنند و تحت تسلط خود دربياورند. از طرف ديگر كنجكاوي كوچولو براي كشف محيط اطراف و يافتن ماهيت اجسام مانند شكل، بو، اندازه، صدا، رنگ و حتي خاصيت آنها بيشتر شده و از حواس مختلف بهره مي‌جويد تا هر چه سريع‌تر ماهيت اجسام را كشف كند.
تمرين زبان مادري
برخلاف ماه‌هاي گذشته، نوپاي 21 ماهه صبورتر شده و ممكن است در روز چند دقيقه‌اي را آرام روي صندلي نشسته و به تماشاي كتاب قصه‌هاي عكس‌دار بپردازد. پازل‌هاي كوچك 3 يا 4 قطعه‌اي بهترين سرگرمي براي كودك در اين سن خواهد بود. او تمام تلاش خود را مي‌كند تا قطعات را در محل مناسب قرار داده و والدين خود را شگفت‌زده كند. تماشاي لبخند و شادي و برق رضايتمندي در چشمان كوچولو پس از كسب اين موفقيت بزرگ ديدني است.
از آنجايي كه نوپا در اين سن به تماشاي كتاب قصه‌ها علاقه زيادي پيدا كرده و از والدين خود مي‌خواهد تا برايش قصه بخوانند، انتخاب كتاب قصه‌هاي مناسب با سن، جنسيت و رشد ذهني كودك در پرورش رشد شناختي و ارتقاي بهره هوشي او مؤثر است. توصيه مي‌شود پس از خواندن كتاب از كودك بخواهيد تا با اشاره دست شخصيت‌هاي داستان را به شما نشان دهد. كتاب‌هاي علمي كه به تشريح اعضاي بدن يا معرفي حيوانات مي‌پردازد متناسب سن كودك 21 ماهه است.
تحقيقات نشان مي‌دهد، والديني كه هنگام صحبت با كودك نوپاي خود، از جملات كامل با رعايت نكات دستوري و واژگان متنوع استفاده مي‌كنند و به‌طور مستقيم و واضح با فرزندان خود صحبت مي‌كنند، به يادگيري سريع‌تر و بهتر زبان مادري فرزندان خود كمك مي‌كنند. آموزش واژگان و جملات در قالب سرودهاي كودكانه يا بازي با انگشتان دست، نه تنها باعث تقويت مهارت گفتاري و كلامي كودكان خواهد شد بلكه محرك مناسبي براي رشد فكري و مهارت‌هاي تفكري آنها محسوب مي‌شود.
فراگيري مهارت‌هاي حركتي
كوچولو در 21 ماهگي به خوبي تعادل خود را حفظ كرده و مهارت بالا رفتن يا پائين آمدن را آموخته است. اسباب‌بازي‌هاي ايمن موجود در شهربازي به كوچولو كمك مي‌كند تا حركت تعادلي و مهارت‌هاي حركتي‌اش را بهبود بخشد.
تهيه يك سرسره پلاستيكي كوچك يا قرار دادن چند بالشت كوچك در اتاق به كوچولو كمك مي‌كند تا مهارت بالا رفتن و برقرار كردن تعادل را تمرين كند. مشاركت در كار منزل از ديگر سرگرمي‌هاي كوچولو در 21 ماهگي است، اكثر كودكان در اين سن علاقه‌مند هستند تا در چيدمان و نظم اسباب منزل به والدين خود كمك كنند. وسايل بازي و لباس‌هايشان را در كمد گذاشته، دست‌هاي خود را شسته و خشك كنند، دندان‌هايشان را با كمك والدين مسواك بزنند و لباس‌هايشان را بپوشند.
بايد توجه داشت، كودك در اين سن مفهوم انتخاب را مي‌داند و بايد به او كمك كرد تا هنگام انجام برخي فعاليت‌ها تصميم بگيرد تا مهارت تصميم‌گيري و تفكر صحيح در او تقويت شود. براي نمونه از او خواسته شود تا هنگام پوشيدن لباس‌ها، كلاه يا شلوار مورد علاقه‌اش را از ميان ديگر لباس‌ها انتخاب كرده يا هنگام صرف صبحانه مرباي دلخواهش را انتخاب كند.
برنامه‌ريزي
نوپاي 21 ماهه از نظم و برنامه‌ريزي والدينش احساس امنيت كرده و لذت مي‌برد. در خانواده‌هايي كه وقت معيني را صرف غذاخوردن كرده و براي خواب كودك يا بازي او ساعت مشخصي تعيين مي‌كنند احساس امنيت و نظم بخشي فكري كودك تقويت مي‌شود. از طرفي ديگر زماني كه كودك بداند، هر روز چه برنامه‌اي دارد و در ساعات مشخص انتظارات والدين خود را درك كند، مقاومت او در برابر والدين كمتر خواهد شد. بسياري از كودكان به تغذيه با شيشه شير عادت كرده و تمايلي به ترك آن ندارند. اين در حالي است كه متخصصان توصيه مي‌كنند بهترين سن براي ممنوع كردن كودك از تغذيه شير به وسيله شيشه قبل از 2 سالگي او است. در صورتي كه كودك 21ماهه شما هنوز به تغذيه با شيشه شير عادت دارد، بهتر است گام به گام و در چند مرحله به نوپا كمك شود تا اين عادت را ترك كند. در اولين مرحله بهتر است مطابق با سليقه كودك براي او فنجاني در ابعاد كوچك با نقش‌هاي كودكانه خريداري شود و در برخي از وعده‌ها جايگزين شيشه شير شود.
از طرف ديگر بهتر است استفاده از فنجان به جاي شيشه شير ابتدا در وعده‌هاي صبحانه و ناهار انجام شود تا كودك قبل از خواب نيز به روش تغذيه‌اي جديد عادت كند.
مسواك زدن دندان‌هاي كودك حداقل يكبار در روز نيز توصيه مي‌شود. به عقيده محققان مسواك زدن قبل از خواب احتمال پوسيدگي دندان و اختلال در رشد دندان‌هاي شيري كودك را كاهش مي‌دهد.
از آنجايي كه كودك براي كشف محيط پيرامون، بازي و فعاليت در اين سن انرژي بيشتري نياز داشته و در آستانه دومين سال از تولد، مهارت غذاخوردن را نيز به خوبي آموخته است، توجه به نيازهاي تغذيه‌اي او كه با گذشته متفاوت است، بيش از پيش احساس مي‌شود. اكنون بهترين زمان براي پر كردن بشقاب غذاي كودك از موادغذايي پرارزش و رنگارنگ است چرا كه او مشتاق چشيدن و تجربه كردن طعم‌هاي جديد و متفاوت است. در صورتي كه قرار دادن موادغذايي سالم و سرشار از ويتامين و مواد پروتئيني در سفره غذايي كودك در وعده‌هاي مختلف بارها و بارها تكرار شود، كودك به آن عادت كرده و كمتر به مصرف غذاهاي فاقد ارزش و تنقلات روي مي‌آورد.
در صورتي كه كودك 21 ماهه شما به مصرف موادغذايي كم ارزش مانند كيك و شيريني يا تنقلات تمايل بيشتري نشان مي‌دهد و از خوردن غذاهاي سالم اجتناب مي‌ورزد، بهتر است از موادغذايي غني شده مانند شكلات‌ها يا آبنبات‌هاي غني شده با موادمعدني سالم استفاده شده يا هنگام تهيه شيريني‌ها يا كيك‌هاي خانگي از موادغذايي سالمي مانند روغن زيتون، پروتئين سويا يا شير سويا و... استفاده شود.
